Đau cổ vai gáy là vấn đề thường gặp ở nhiều người do ngồi sai tư thế, căng thẳng kéo dài và ít vận động. Trong bài viết này của Omron sẽ giúp bạn tìm hiểu nguyên nhân gây đau, cách nhận biết các triệu chứng điển hình và hướng dẫn những biện pháp đơn giản, dễ thực hiện tại nhà để giúp giảm đau hiệu quả và cải thiện chất lượng cuộc sống mỗi ngày.
1. Đau cổ vai gáy là gì?
Đau cổ vai gáy là tình trạng căng cứng cơ tại vùng vai và gáy, gây ra cảm giác đau nhức kèm theo hạn chế trong các cử động như quay đầu hay xoay cổ. Triệu chứng này thường xuất hiện vào buổi sáng và có mối liên hệ mật thiết với hệ thống cơ xương khớp như hệ thống mạch máu xung quanh khu vực vai gáy.
2. Nguyên nhân gây đau cổ vai gáy phổ biến
Đau cổ vai gáy có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những thói quen hàng ngày cho đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Hiểu rõ nguồn gốc của cơn đau sẽ giúp bạn tìm ra cách điều trị phù hợp và ngăn ngừa tái phát. Các nguyên nhân phổ biến nhất như là:
- Ngồi máy tính quá lâu, cúi đầu nhìn điện thoại thường xuyên khiến cơ cổ vai căng cứng. Người làm văn phòng thường để vai hơi nhô về phía trước, gây áp lực lên vùng cổ gáy.
- Căng thẳng và stress khi lo lắng hoặc áp lực công việc làm cơ bắp luôn trong trạng thái căng cứng, dẫn đến đau nhức.
- Ngủ sai tư thế, gối quá cao, quá thấp hoặc nằm sai tư thế khiến cột sống cổ bị uốn cong bất thường suốt đêm.
- Vận động đột ngột như xoay cổ nhanh, nhấc vật nặng không đúng cách có thể làm căng hoặc rách cơ. Các động tác thể thao mạnh mà không khởi động cũng gây chấn thương tương tự.
Một số nguyên nhân liên quan đến bệnh lý khác như thoái hóa cột sống cổ, Thoát vị đĩa đệm, hội chứng ống cổ tay, viêm khớp dạng thấp.
Ngủ sai tư thế là nguyên nhân gây đau cổ vai gáy phổ biến
3. Triệu chứng bệnh đau cổ vai gáy
Triệu chứng đau cổ vai gáy xuất hiện khá đa dạng và thường phát triển dần theo thời gian. Người bệnh có thể gặp một hoặc nhiều biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân gây bệnh.
- Đau nhẹ ban đầu, tăng dần, lan vai hoặc cánh tay. Ở giai đoạn nặng hơn, cơn đau trở nên dữ dội và dai dẳng, cảm giác bị siết chặt, đè nặng, xuất hiện sau ngủ sai tư thế hoặc làm việc lâu.
- Đau tăng khi cử động, cúi ngửa hoặc ngồi lâu, quay đầu sang trái phải, cúi đọc sách hoặc ngửa nhìn trần đều làm đau tăng rõ rệt.
- Cứng cổ, đau khi sờ vào, khó xoay đầu sang trái/phải, phải xoay cả người để nhìn hai bên, khó gật hoặc lắc đầu bình thường, cảm giác như có dây thép siết quanh cổ.
- Mỏi vai gáy sau khi ngủ dậy, thức dậy với cảm giác vai gáy mỏi nhừ, nặng nề.
- Tê bì, châm chích lan từ vai xuống tay, nhất là ngón cái và trỏ, cảm giác như kim châm, kiến bò.
- Cảm giác nặng đầu, chóng mặt nhẹ khi quay cổ nhanh, cảm thấy đầu nặng nề, mất thăng bằng trong giây lát.
- Đau tăng khi căng thẳng, làm việc máy tính kéo dài.
Bị đau cổ vai gái khi mới ngủ dậy vào buổi sáng
4. Đối tượng nguy cơ bệnh đau cổ vai gáy
Đối tượng nguy cơ bệnh đau cổ vai gáy bao gồm những người bị ảnh hưởng bởi yếu tố bên ngoài như tư thế làm việc không đúng, ít vận động và cả những trường hợp chịu tác động từ bệnh lý bên trong cơ thể nhưng những người mắc vấn đề như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm, lao hoặc ung thư vùng cổ.
Đau cổ vai gáy là tình trạng khá phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều nhóm người do đặc điểm công việc, tuổi tác hoặc lối sống. Một số đối tượng dễ mắc phải tình trạng này bao gồm:
- Người làm việc văn phòng, lái xe hoặc ít vận động
- Người lớn tuổi
- Người thường xuyên mang vác nặng hoặc vận động sai cách:
- Người mắc bệnh lý cột sống cổ
- Người hay tiếp xúc với môi trường lạnh hoặc dùng điều hòa liên tục
- Người có thói quen sinh hoạt không hợp lý
Bị đau cổ vai gáy do ảnh hưởng các yếu tố bên ngoài
5. Đau cổ vai gáy làm gì cho hết?
Những phương pháp điều trị đau cổ vai gáy tại nhà đã được chứng minh hiệu quả trong nhiều năm qua. Mỗi biện pháp dưới đây mang lại cơ chế tác động khác nhau giúp giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
- Tránh hoạt động gây căng cổ (như nhìn máy tính lâu, gục đầu đọc sách). Nằm ngửa với gối đỡ cổ vừa phải, nghỉ tối đa 2–3 ngày để tránh cứng cơ.
- Chườm lạnh trong 24h đầu, chườm đá bọc khăn 15–20 phút/lần, nghỉ 30 phút rồi lặp lại, giúp giảm viêm, tê liệt cơn đau.
Tránh các hoạt động gây căng cơ cổ vai gáy
- Chườm nóng sau 24h, chườm ấm (40–45°C) 20 phút/lần, 3–4 lần/ngày. Hoặc tắm nước ấm, để vòi sen xả lên vùng cổ vai 10–15 phút.
- Tập giãn cơ nhẹ nhàng, nghiêng đầu sang hai bên, xoay đầu chậm rãi. Đặt tay lên đầu kéo nhẹ về phía vai đối diện. Nâng vai xoay tròn, gập cằm về sau, dựa lưng vào tường ép vai về sau.
- Giảm căng thẳng, thở sâu, thiền, nghe nhạc nhẹ. Massage nhẹ nhàng bằng tay hoặc dầu nóng theo chuyển động tròn, tránh ấn mạnh vào điểm đau.
- Điều chỉnh tư thế và gối ngủ, ngủ nằm ngửa hoặc nghiêng, tránh nằm sấp. Chọn gối cao su thiên nhiên đỡ cổ tốt. Ngồi làm việc giữ lưng thẳng, màn hình ngang tầm mắt, nghỉ giải lao 5 phút sau mỗi 30 phút ngồi liên tục.
Tư thế ngủ sai dẫn đến đau cổ vai gáy
- Uống 2–2.5 lít nước mỗi ngày, ưu tiên nước ấm để cải thiện tuần hoàn. Có thể thêm muối biển hoặc nước dừa bổ sung điện giải.
- Sử dụng thuốc giảm đau đúng cách, Paracetamol hoặc ibuprofen theo liều an toàn (1–2 viên 500mg mỗi 6–8 giờ). Thuốc bôi diclofenac hoặc cao dán giảm đau. Dùng tối đa 3–5 ngày, tránh kết hợp rượu bia.
- Tạo môi trường làm việc thuận lợi, điều chỉnh bàn ghế phù hợp, màn hình ngang tầm mắt, đặt điện thoại trong tầm với, đổi tư thế thường xuyên, không ngồi yên quá 30 phút.
- Tập vật lý trị liệu dưới sự hướng dẫn của chuyên gia giúp giảm đau, cải thiện chức năng vận động và phòng ngừa tái phát.
6. Phòng ngừa bệnh đau cổ vai gáy
Phòng ngừa đau cổ vai gáy hiệu quả hơn nhiều so với điều trị, nhưng nhiều người chỉ chú ý khi đã xuất hiện triệu chứng đau nhức. Một số thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày đóng vai trò quan trọng như là:
- Tập vận động đơn giản tại chỗ làm, xoay cổ nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ và ngược lại, mỗi chiều 5–8 vòng. Nghiêng đầu sang hai bên, giữ 10 giây mỗi bên để giãn cơ cổ vai.
- Tránh ngủ với gối quá cao hoặc quá thấp. Hạn chế sử dụng điện thoại thời gian dài để giảm căng cơ cổ. Mang túi xách cân bằng hai bên vai để phân bố lực đều. Luôn khởi động kỹ trước khi tập thể thao để tránh chấn thương.
- Căng thẳng tâm lý làm cơ cổ vai co cứng vô thức. Thiền, yoga hoặc nghe nhạc nhẹ giúp thư giãn và giảm đau hiệu quả.
- Bàn làm việc cần có độ cao phù hợp với khuỷu tay, ánh sáng đủ để tránh cúi gập người. Những điều chỉnh nhỏ này khi duy trì lâu dài sẽ giúp giảm nguy cơ đau cổ vai gáy rõ rệt.
7. Các biện pháp chẩn đoán bệnh đau cổ vai gáy
Đau cổ vai gáy là tình trạng phổ biến, thường liên quan đến căng cơ, thoái hóa đốt sống cổ hoặc chèn ép thần kinh. Chụp CT là kỹ thuật giúp hiển thị hình ảnh cắt ngang chi tiết bên trong vùng vai gáy, hỗ trợ chẩn đoán chính xác tổn thương cấu trúc.
Trong quá trình thăm khám, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện các động tác như xoay cổ, cúi ngửa đầu. Họ cũng sẽ ấn nhẹ vào các điểm đau để xác định vị trí chính xác của vấn đề. Việc kiểm tra sức mạnh cơ bắp và cảm giác ở tay cũng rất cần thiết trong chẩn đoán đau cổ vai gáy.
- Chụp X-quang cột sống cổ để phát hiện các vấn đề về xương, thường gặp trong đau cổ vai gáy do thoái hóa.
- Chụp MRI khi nghi ngờ có thoát vị đĩa đệm hoặc chèn ép thần kinh, nguyên nhân phổ biến gây đau cổ vai gáy.
- Chụp CT scan trong những trường hợp phức tạp, giúp đánh giá chi tiết cấu trúc xương và mô mềm.
- Điện cơ đồ để đánh giá chức năng thần kinh và cơ, thường áp dụng khi đau cổ vai gáy kèm theo tê bì tay.
Quá trình chẩn đoán đau cổ vai gáy thường mất vài ngày đến một tuần để có kết quả đầy đủ. Trong thời gian đó, bạn nên ghi chú lại các triệu chứng hàng ngày để cung cấp thêm thông tin cho bác sĩ. Việc theo dõi này giúp đánh giá chính xác hơn về tình trạng đau cổ vai gáy và điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp.
Tình trạng đau cổ vai gáy nếu được chăm sóc đúng cách sẽ giúp bạn giảm bớt khó chịu và cải thiện chất lượng cuộc sống rõ rệt. Bên cạnh việc điều chỉnh tư thế, duy trì thói quen sinh hoạt hợp lý bạn cũng có thể cân nhắc sử dụng thêm thiết bị hỗ trợ như máy massage xung điện Omron để giúp thư giãn cơ, giảm căng thẳng và hỗ trợ tuần hoàn máu.
