Tăng huyết áp là một bệnh lý nguy hiểm nhưng thường diễn biến âm thầm khiến nhiều người không nhận ra mình mắc bệnh cho đến khi gặp biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim hoặc suy thận. Vậy những ai có nguy cơ cao bị tăng huyết áp? Nguyên nhân nào gây ra bệnh? Dấu hiệu nhận biết là gì và làm thế nào để phòng ngừa hiệu quả? Hãy cùng Omron tìm hiểu chi tiết trong bài viết này để bảo vệ sức khỏe tim mạch của bạn ngay hôm nay!
Tăng huyết áp (Hypertension), theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO, 2013), là tình trạng huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg và huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg. Đây là một bệnh lý phổ biến có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời bao gồm đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy tim và suy thận mãn tính.
Tăng huyết áp được gọi là "kẻ giết người thầm lặng" vì hầu hết bệnh nhân không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu khiến bệnh thường chỉ được phát hiện khi đã có các biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, việc đo huyết áp định kỳ là cách duy nhất để phát hiện tình trạng này. Nếu huyết áp của bạn liên tục cao hơn mức 140/90 mmHg, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được đánh giá và điều trị đúng cách.
Chế độ ăn uống, vận động thể lực và kiểm soát căng thẳng là những yếu tố quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị tăng huyết áp. Bên cạnh đó, các phương pháp điều trị y tế như sử dụng thuốc giảm huyết áp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát huyết áp lâu dài.
Tăng huyết áp là một bệnh tim mạch phổ biến xảy ra khi áp lực máu lên thành động mạch cao gây ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể.
Tăng huyết áp thứ phát là tình trạng huyết áp cao xảy ra do một bệnh lý hoặc tình trạng y tế khác gây ra. Đây là một dạng tăng huyết áp hiếm gặp nhưng nếu nguyên nhân gây ra tình trạng này được điều trị, huyết áp của người bệnh có thể được kiểm soát và trở lại mức bình thường. Một số nguyên nhân phổ biến gây tăng huyết áp thứ phát bao gồm:
Tăng huyết áp thai kỳ (PIH): Đây là một tình trạng phổ biến xảy ra trong thai kỳ, đặc biệt là vào 3 tháng cuối. Tăng huyết áp thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ tiền sản giật – một tình trạng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi.
Bệnh lý tim mạch: Các bệnh lý về tim như suy tim, hở van tim hoặc các vấn đề về mạch máu có thể dẫn đến tăng huyết áp. Ví dụ, khi tim không bơm máu hiệu quả cơ thể sẽ cố gắng bù đắp bằng cách tăng cường lượng máu lưu thông gây áp lực lên các thành mạch. Một số bệnh lý về tim như bệnh động mạch vành hoặc bệnh tim thiếu máu cục bộ cũng có thể làm tăng huyết áp.
Rối loạn chức năng thận: Thận đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh huyết áp. Các bệnh lý về thận như viêm thận, sỏi thận hoặc suy thận có thể ảnh hưởng đến khả năng lọc và loại bỏ chất lỏng dư thừa trong cơ thể làm tăng thể tích máu và dẫn đến huyết áp cao.
Bệnh lý nội tiết: Một số bệnh nội tiết như bệnh Cushing, hội chứng pheochromocytoma (một khối u tuyến thượng thận) hoặc suy giáp có thể gây tăng huyết áp thứ phát. Những bệnh này ảnh hưởng đến các hormone điều chỉnh chức năng cơ thể dẫn đến huyết áp tăng cao.
Tăng huyết áp nguyên phát là trường hợp huyết áp cao không rõ nguyên nhân chiếm khoảng 95% số người mắc bệnh. Trong trường hợp này, huyết áp cao có thể do nhiều yếu tố khác nhau được gọi là yếu tố nguy cơ.
Yếu tố nguy cơ là những đặc điểm hoặc tình trạng có thể làm tăng khả năng mắc bệnh nhưng không phải là nguyên nhân trực tiếp. Để phòng ngừa tăng huyết áp nguyên phát ngoài việc duy trì một lối sống lành mạnh, điều quan trọng là theo dõi huyết áp thường xuyên và tham khảo ý kiến bác sĩ khi có các yếu tố nguy cơ.
Tăng huyết áp (Hypertension) thường không gây ra các triệu chứng rõ rệt, nhưng vẫn có một số dấu hiệu cảnh báo giúp bạn phát hiện bệnh sớm. Nhận diện các dấu hiệu này kịp thời có thể giúp kiểm soát huyết áp và phòng tránh các biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim và suy thận.
Đau đầu, chóng mặt và hoa mắt
Tăng huyết áp có thể gây đau đầu âm ỉ hoặc đau đầu dữ dội đặc biệt vào buổi sáng hoặc khi căng thẳng. Chóng mặt, hoa mắt thường xuất hiện khi huyết áp tăng đột ngột làm giảm lưu lượng máu lên não gây mất thăng bằng và cảm giác quay cuồng.
Tim đập nhanh, khó thở và đau ngực
Huyết áp cao khiến tim phải làm việc nhiều hơn có thể gây nhịp tim nhanh, hồi hộp và có cảm giác đánh trống ngực. Một số người có thể cảm thấy đau tức ngực, khó thở dấu hiệu cảnh báo nguy cơ mắc bệnh tim mạch hoặc suy tim nếu không kiểm soát kịp thời.
Chảy máu cam, mờ mắt và mất tập trung
Tăng huyết áp có thể làm vỡ mao mạch nhỏ trong mũi dẫn đến chảy máu cam mà không rõ nguyên nhân. Ngoài ra, huyết áp cao kéo dài có thể ảnh hưởng đến võng mạc gây mờ mắt hoặc suy giảm thị lực. Một số người cũng gặp khó khăn trong việc tập trung hay cảm thấy mệt mỏi và mất phương hướng.
Một số người không có triệu chứng rõ rệt
Tăng huyết áp được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” vì nhiều người không có bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi xảy ra biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim hoặc suy thận. Do đó việc kiểm tra huyết áp định kỳ là cách duy nhất để phát hiện sớm và kiểm soát bệnh hiệu quả.
Sử dụng máy đo huyết áp của Omron để nhận biết nguy cơ huyết áp tăng
Tăng huyết áp có thể ảnh hưởng đến nhiều nhóm đối tượng khác nhau. Một số người có nguy cơ cao hơn do yếu tố tuổi tác, di truyền, lối sống hoặc bệnh nền. Dưới đây là những nhóm người dễ mắc bệnh tăng huyết áp và lý do tại sao họ cần đặc biệt chú ý đến huyết áp của mình.
Tăng huyết áp nguyên phát là bệnh lý phổ biến, trong đó huyết áp cao không rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, có một số yếu tố nguy cơ không thể thay đổi có thể làm tăng khả năng mắc bệnh bao gồm tuổi tác, di truyền, giới tính và tình trạng mang thai. Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nguy cơ mắc bệnh và cần được theo dõi cẩn thận để kiểm soát nguy cơ tăng huyết áp.
Người lớn tuổi
Nguy cơ tăng cao sau 40 tuổi do mạch máu giảm đàn hồi: Khi tuổi tác tăng lên dẫn đến các mạch máu mất dần tính đàn hồi làm tăng áp lực máu lên thành mạch. Sau 40 tuổi, nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp bắt đầu gia tăng rõ rệt, đặc biệt ở những người không có thói quen sinh hoạt lành mạnh.
Người có tiền sử gia đình bị tăng huyết áp
Nguy cơ cao hơn nếu cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh: Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp. Nếu cha mẹ hoặc anh chị em ruột có tiền sử tăng huyết áp, nguy cơ mắc bệnh của bạn cao hơn đáng kể so với những người khác.
Giới tính
Trước tuổi 64, nam giới có xu hướng bị huyết áp cao hơn phụ nữ do ảnh hưởng của hormon testosterone. Tuy nhiên sau 65 tuổi, phụ nữ lại có nguy cơ mắc huyết áp cao cao hơn nam giới, chủ yếu là do sự giảm sút estrogen sau mãn kinh. Vì vậy, cả nam giới và phụ nữ cần theo dõi huyết áp thường xuyên, đặc biệt khi bước vào các độ tuổi khác nhau để phát hiện và kiểm soát kịp thời.
Phụ nữ mang thai
Nguy cơ bị tăng huyết áp thai kỳ, có thể gây tiền sản giật: Một số phụ nữ có thể bị tăng huyết áp thai kỳ, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba. Nếu không kiểm soát tốt thì tình trạng này có thể dẫn đến tiền sản giật gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.
Ngoài những yếu tố không thể thay đổi, còn có những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi liên quan đến lối sống và thói quen sinh hoạt mà bạn có thể kiểm soát để giảm nguy cơ mắc tăng huyết áp. Việc thay đổi những thói quen này không chỉ giúp ổn định huyết áp mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý khác như bệnh tim mạch và đột quỵ.
Người thừa cân, béo phì
Béo phì làm tim hoạt động nhiều hơn, gây áp lực lên động mạch: Tình trạng thừa cân (BMI 25-29,9 kg/m2) và béo phì (BMI ≥ 30 kg/m2) làm tăng khối lượng máu cần thiết để cung cấp oxy và dưỡng chất cho cơ thể. Khi lượng máu lưu thông qua mạch máu tăng, áp lực trong động mạch cũng tăng theo gây thêm căng thẳng cho tim và hệ tuần hoàn từ đó làm tăng nguy cơ mắc huyết áp cao và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Người ít vận động
Thiếu hoạt động thể chất làm giảm khả năng điều hòa huyết áp: Lối sống ít vận động làm giảm sự linh hoạt của mạch máu khiến huyết áp khó kiểm soát hơn. Ngoài ra, thiếu vận động cũng góp phần làm tăng cân, tích tụ mỡ thừa là một yếu tố nguy cơ quan trọng của bệnh tăng huyết áp.
Khi bạn tập thể dục, cơ thể sẽ sản xuất ra các hormone và cytokine giúp thư giãn các mạch máu và hạ huyết áp. Vận động sẽ làm tăng lưu lượng máu trong các mạch máu, đồng thời giải phóng các chất tự nhiên giúp làm dịu mạch máu giúp huyết áp giảm xuống.
Người ăn nhiều muối, ít rau xanh
Chế độ ăn giàu muối, chất béo bão hòa làm tăng nguy cơ giữ nước và gây tăng huyết áp: Ăn quá nhiều muối khiến cơ thể giữ nước, tăng áp lực lên mạch máu và làm huyết áp cao. Chế độ ăn thiếu rau xanh và nhiều chất béo bão hòa cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Natri trong muối làm hẹp mạch máu và giữ nước, trong khi kali giúp thư giãn mạch máu giúp kiểm soát huyết áp. Do đó, việc duy trì một chế độ ăn cân bằng, giàu kali và ít natri rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Người hút thuốc lá
Chất độc trong thuốc lá làm tổn thương mạch máu, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch: Hút thuốc làm co thắt mạch máu gây tổn thương thành động mạch và tăng nguy cơ xơ vữa động mạch dẫn đến huyết áp cao. Thói quen này không chỉ làm tăng huyết áp tạm thời mà còn tăng nguy cơ huyết áp cao lâu dài.
Các hóa chất trong thuốc lá hại mạch máu, thu hẹp mạch và khiến huyết áp cao hơn. Hút thuốc lá thụ động và sử dụng các sản phẩm thuốc lá khác cũng làm tăng nguy cơ huyết áp cao.
Người uống rượu bia nhiều
Rượu làm tăng nhịp tim và gây co mạch, dẫn đến tăng huyết áp: Sử dụng rượu bia quá mức kích thích hệ thần kinh giao cảm gây co mạch và làm tăng nhịp tim từ đó khiến huyết áp tăng cao.
Uống quá hai ly mỗi ngày có thể làm tăng huyết áp, kích hoạt hệ thần kinh và làm co mạch, tăng lưu lượng máu và nhịp tim. Rượu vừa phải có thể làm tăng nguy cơ huyết áp cao ở nam giới nhưng không ảnh hưởng đến phụ nữ, trong khi rượu nặng (> 2 ly/ngày) làm tăng nguy cơ huyết áp cao ở cả nam và nữ.
Người thường xuyên căng thẳng
Căng thẳng kéo dài kích thích hệ thần kinh, làm huyết áp tăng cao: Tâm lý căng thẳng có thể làm tăng huyết áp tạm thời nhưng nếu kéo dài sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng.
Mặc dù chưa có kết luận chắc chắn về mối liên hệ trực tiếp giữa căng thẳng và huyết áp nhưng căng thẳng kéo dài chắc chắn sẽ làm tăng các hành vi nguy hiểm như ăn uống không lành mạnh, ít vận động và uống rượu hoặc hút thuốc nhiều hơn. Căng thẳng cũng kích thích cơ thể sản xuất hormone gây co mạch và làm tăng huyết áp.
Người đang sử dụng các loại thuốc khác
Một số chất trong các loại thuốc có thể làm bệnh tăng huyết áp trầm trọng hơn: Một số thuốc không kê đơn như Ibuprofen (thuốc chống viêm không steroid) có thể làm tình trạng huyết áp cao trở nên nghiêm trọng hơn hoặc làm tăng huyết áp ở những người chưa từng có vấn đề này.
Các thuốc ho và cảm lạnh chứa thành phần như pseudoephedrine và phenylephrine có tác dụng làm thông mũi nhưng lại làm tăng huyết áp và nhịp tim bằng cách co thắt mạch máu. Ngoài ra, có thông tin cho rằng việc sử dụng insulin cũng có thể làm tăng huyết áp ở một số bệnh nhân.
Người mắc bệnh nền
Bệnh tiểu đường, bệnh thận, rối loạn giấc ngủ có thể làm tăng nguy cơ tăng huyết áp: Các bệnh như tiểu đường và bệnh thận mãn tính làm tổn hại chức năng mạch máu góp phần làm tăng huyết áp. Hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn có thể làm tăng nguy cơ mắc huyết áp cao, đặc biệt ở những người bị huyết áp kháng trị. Hơn nữa, khoảng 60% những người bị rung nhĩ cũng mắc bệnh tăng huyết áp.
Người dễ bị tăng huyết áp bao gồm người cao tuổi, thừa cân, hút thuốc, uống rượu bia và có tiền sử gia đình mắc bệnh.
Tăng huyết áp là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tim mạch và đột quỵ nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được bằng cách điều chỉnh lối sống và theo dõi sức khỏe thường xuyên. Dưới đây là các biện pháp giúp kiểm soát và phòng ngừa bệnh hiệu quả.
Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
Hạn chế muối: Giảm lượng muối tiêu thụ xuống dưới 5g/ngày để giảm nguy cơ giữ nước và tăng huyết áp.
Ăn nhiều rau xanh và thực phẩm giàu kali: Kali giúp cân bằng natri trong cơ thể, hỗ trợ giãn mạch và điều hòa huyết áp.
Tránh thực phẩm nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa: Chế độ ăn uống lành mạnh giúp ngăn ngừa tích tụ mảng xơ vữa trong động mạch.
Tăng cường hoạt động thể chất
Tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày để duy trì huyết áp ổn định.
Các bài tập như đi bộ, yoga, bơi lội, đạp xe giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm căng thẳng.
Kiểm soát cân nặng hợp lý
Duy trì chỉ số BMI trong ngưỡng khỏe mạnh (18.5 - 24.9 kg/m²) để giảm áp lực lên tim mạch và nguy cơ mắc huyết áp cao.
Giảm cân nếu bạn bị thừa cân hoặc béo phì vì mỗi kg giảm được có thể giúp giảm huyết áp.
Loại bỏ thói quen xấu
Bỏ thuốc lá: Nicotine trong thuốc lá gây co mạch làm tăng huyết áp. Bỏ thuốc sẽ giúp bảo vệ mạch máu và cải thiện sức khỏe tim mạch.
Hạn chế rượu bia: Không uống quá 1 ly/ngày với nữ và 2 ly/ngày với nam giúp tránh ảnh hưởng đến huyết áp. Rượu bia quá mức kích thích hệ thần kinh giao cảm, gây co mạch và làm tăng huyết áp.
Giảm căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái
Thiền, yoga, các bài tập hít thở sâu giúp giảm áp lực lên tim mạch và ổn định huyết áp.
Ngủ đủ giấc (7-8 tiếng/ngày) giúp duy trì chức năng tim mạch và hệ thần kinh khỏe mạnh.
Đo huyết áp thường xuyên để phát hiện sớm bệnh.
Đo huyết áp thường xuyên giúp phát hiện sớm những bất thường và có biện pháp can thiệp kịp thời. Việc sở hữu máy đo huyết áp tại nhà giúp bạn chủ động kiểm soát sức khỏe tim mạch mà không cần phụ thuộc vào các buổi khám định kỳ.
Nếu thuộc nhóm nguy cơ cao (người cao tuổi, có bệnh nền, tiền sử gia đình mắc bệnh), bạn nên chủ động theo dõi huyết áp tại nhà hoặc thăm khám thường xuyên tại cơ sở y tế.
Hiện nay, các dòng máy đo huyết áp của Omron được cải tiến với công nghệ tiên tiến, giúp đo chính xác, dễ sử dụng và phù hợp với mọi đối tượng, đặc biệt là người cao tuổi hoặc những người có nguy cơ cao mắc bệnh.
Sử dụng máy đo huyết áp tại nhà để kiểm tra thường xuyên tình trạng huyết áp.
Tăng huyết áp (Hypertension) là một bệnh lý phổ biến trên toàn cầu, ảnh hưởng đến hàng triệu người và có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim hoặc suy thận nếu không được kiểm soát kịp thời. Mặc dù bệnh thường diễn biến âm thầm, không có triệu chứng rõ rệt nhưng nếu phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp, tăng huyết áp hoàn toàn có thể được kiểm soát.
Việc theo dõi huyết áp định kỳ, duy trì một lối sống lành mạnh là biện pháp quan trọng nhất để kiểm soát huyết áp và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Điều này bao gồm chế độ ăn uống ít muối, tăng cường rau xanh, tập thể dục đều đặn, hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá và kiểm soát căng thẳng.
Để duy trì huyết áp ổn định, mỗi người cần theo dõi huyết áp thường xuyên, đặc biệt nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi, người có tiền sử bệnh tim mạch, tiểu đường, hoặc có căng thẳng kéo dài.
Tuy nhiên, không phải ai cũng có điều kiện đến bệnh viện kiểm tra huyết áp thường xuyên, vì vậy máy đo huyết áp tại nhà là giải pháp tiện lợi và hiệu quả. Các dòng máy đo huyết áp của Omron sử dụng công nghệ tiên tiến giúp đo chính xác, dễ sử dụng và đặc biệt phù hợp với người cao tuổi hoặc những người có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch.
Omron - Thương hiệu uy tín hàng đầu thế giới về sản xuất máy đo huyết áp.
Omron là thương hiệu tiên phong và dẫn đầu thị trường với 63% thị phần toàn cầu, máy đo huyết áp của Omron được 82% bác sĩ khuyến nghị sử dụng nhờ vào độ chính xác cao, nhiều chứng nhận lâm sàng và hợp tác độc quyền với Hội Tim Mạch Việt Nam. Các dòng máy của Omron đã trải qua kiểm định khắt khe và đạt nhiều chứng nhận y khoa quốc tế đảm bảo chất lượng và độ tin cậy cao.
Từ năm 2025, Omron sẽ triển khai chương trình tặng quà cho những người cài đặt ứng dụng Omron Connect giúp nâng cao trải nghiệm theo dõi huyết áp và mang đến nhiều tiện ích hơn cho người dùng. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe tim mạch của bạn ngay hôm nay với máy đo huyết áp Omron – công nghệ tiên tiến, độ chính xác cao và sự tin cậy từ chuyên gia y tế!
|
Bài viết trước So sánh máy đo huyết áp điện tử và cơ học: Độ chính xác và chi phí |
Bài viết tiếp theo Huyết áp là gì? Vai trò và cách duy trì chỉ số huyết áp ổn định |
